|
Phegea 52 – 2024 |
Phegea 53 – 2025  |
Phegea 52 – nummer 1 (1 maart 2024) (Nieuwsbrief/Newsletter)
Driesen M.: Editoriaal. Educatieve excursie: nachtvlinders spotten aan de KU Leuven.
Phegea 52(1): 2–3.
Als onderdeel van een educatieve excursie aan de KU Leuven, deed Mario Driesen, praktijkassistent, een beroep op de hulp van de broers Willy en Guido De Prins, gepassioneerde leden van de Vlaamse Vereniging voor Entomologie (VVE), om studenten kennis te laten maken met insectenmonitoring en entomologie. De excursie bood studenten .de kans om kennis te maken met verschillende insectengroepen, zoals dag- en nachtvlinders en om verschillende insectenvangtechnieken te leren kennen. De broers De Prins deelden hun materiaal, uitgebreide kennis en boeiende anekdotes over doorgebrachte nachten tijdens het observeren van nachtvlinders. Ondanks het beperkte aantal nachtvlinders vanwege het seizoen, was de excursie een verrijkende ervaring voor alle deelnemers.
(Nederlands) – 
Wullaert S.: Resultaten van de Werkgroep Bladmineerders uit 2021 en 2022 met meldingen van 16 nieuwe soorten voor de Belgische fauna (Alucitidae, Blastobasidae, Coleophoridae, Crambidae, Depressariidae, Elachistidae, Nepticulidae, Notodontidae, Psychidae, Pyralidae en Tineidae).
Phegea 52(1): 4–28.
Belangrijke meldingen van nieuwe soorten voor de Belgische fauna worden meegedeeld. De nieuwe soorten voor België zijn: 1. Alucita desmodactyla Zeller, 1847 (Alucitidae), 1 ex. te Bomal (LX) op 16.vii.2022, determinatie door genitaalonderzoek en bevestigd door Imre Fazekas. 2. Hypatopa segnella (Zeller, 1873) (Blastobasidae), 1 ex. te Nismes (NA) op 09.vii.2022. 3. Coleophora curictae Baldizzone, 2016 (Coleophoridae), 4 ex. te Lamorteau (LX) op 29.vi.2019, determinatie bevestigd door DNA-onderzoek. 4. Coleophora partitella Zeller, 1849 (Coleophoridae), 1 ex. te Torgny (LX) op 27.vi.2021, determinatie bevestigd door genitaalonderzoek. 5. Chrysocrambus linetella (Fabricius, 1781) (Crambidae), 1 ex. te Torgny (LX) op 27.vi.2021, determinatie bevestigd door genitaalonderzoek. 6. Dolicharthria punctalis (Denis & Schiffermüller, 1775) (Crambidae), 1 ex. te Torgny (LX) op 27.vi.2021, 1 ex. te Athus (LX) op 24.vii.2021 en 1 ex. te Torgny (LX) op 25.vi.2022. 7. Agonopterix astrantiae (Heinemann, 1870) (Depressariidae), 1 ex. te Lamorteau (LX) op 01.viii.2020, determinatie bevestigd door genitaalonderzoek en 1 ex. te Virton (LX) op 06.viii.2020, determinatie door genitaalonderzoek en bevestigd door DNA-controle. 8. Elachista pomerana Frey, 1870 (Elachistidae), 1 ex. te Kinrooi (LI) op 13.vi.2020, determinatie door genitaalonderzoek en bevestigd door DNA-controle. 9. Elachista berndtiella Traugott-Olsen, 1985 (Elachistidae), 2 ex. te Furfooz (NA) op 04.ix.2022, determinatie door genitaalonderzoek en bevestigd door Lauri Kaila. 10. Elachista elsaella Traugott-Olsen, 1988 (Elachistidae), 1 ex. te Nismes (NA) op 21.v.1982, determinatie door genitaalonderzoek en bevestigd door Lauri Kaila. 11. Elachista occidentalis Frey, 1882 (Elachistidae), 1 ex. te Lamorteau (LX) op 06.vii.2019 en 1 ex. te Torgny (LX) op 27.vi.2021, determinatie door genitaalonderzoek en bevestigd door DNA-controle. 12. Stigmella svenssoni (Johansson, 1971) (Nepticulidae), 1 ex. te De Panne (WV) op 21.viii.2021, determinatie door genitaalonderzoek en bevestigd door DNA-controle. 13. Thaumetopoea pityocampa (Denis & Schiffermüller, 1775) (Notodontidae), 1 ex. te Arlon (LX) op 31.vii.2021. 14. Reisseronia tarnierella (Bruand, 1850) (Psychidae), 2 ex. te Stockay (LG) op 24.iv.2021, determinatie bevestigd door genitaalonderzoek. 15. Etiella zinckenella (Treitschke, 1832) (Pyralidae), 1 ex. te Koksijde (WV) op 22.viii.2021. 16. Tenaga rhenania (Petersen, 1962) (Tineidae), 7 ex. te Aywaille (LG) op 21.vi.2020, determinatie bevestigd door genitaalonderzoek.
(Nederlands) –
Marafi M. A. J. & Cuvelier S.: A new family (Hesperiidae) for the butterfly fauna of the State of Kuwait.
Phegea 52(1): 29–42.
For the first time, two species of the Hesperiidae family are recorded from the State of Kuwait. The observations of Gegenes nostrodamus (Fabricius, 1793) and Pelopidas mathias (Fabricius, 1798) started in 2021. The habitats are discussed, dorsal and ventral pictures of both genders of G. nostrodamus and P. mathias are included. For identification the genitalia of both genders were examined, and the photographs of their preparations are presented. While the male and female genitalia of G. nostrodamus were described in detail, this was not the case for P. mathias. Images of the male and female genitalia of collected specimens of P. mathias are compared with detailed drawings of Pelopidas thrax (Hübner, [1821]). The discovery of two new species for the State of Kuwait increases the total number of butterfly species to 25.
(English) –
John E., Houkes J. & Salmela T.: Rediscovery of Issoria lathonia (Lepidoptera: Nymphalidae: Heliconiinae) in Cyprus.
Phegea 52(1): 43–46.
We report on the presence of Issoria lathonia (Linnaeus, 1758) (Lepidoptera: Nymphalidae: Heliconiinae)in the Troodos Mountains in Cyprus. Although a very common species in parts of Europe, I. lathonia was not recorded in Cyprus until 2016, when a singleton was seen. No further observations of this rare species in Cyprus were reported until April 2023, when further singletons were observed by two of the authors of this paper. It is hoped that by creating awareness of the rarity of Issoria lathonia in Cyprus, further reports might be forthcoming.
(English) –
Phegea 52 – nummer 2 (1 juni 2024) (Nieuwsbrief/Newsletter)
Steeman C.: Rare and remarkable moths in the Famenne-Calestienne area: a survey (2000–2023).
Phegea 52(2): 50–75.
From 2000 to the end of 2023, intensive inventories were made by the author in the Famenne-Calestienne to map the moth population. The surveyed area runs from Givet eastwards to Aywaille, near Liège. Own observations (privately, with friends or as an active member of the Leafminers Working Group) are supplemented with observations from third parties. More than 380 rare and remarkable species are highlighted and their status is briefly discussed.
(English) –
Goossens R.: Uitsluipstrategieën bij wespvlinders (Lepidoptera: Sesiidae).
Phegea 52(2): 76–83.
Rupsen en poppen van endofytische insecten, waaronder wespvlinders, leven vrij goed verborgen. Het moeilijke aan een dergelijke levenswijze is dat het imago zich een weg naar de buitenwereld moet kunnen banen zonder hierbij te erg in het oog te springen van natuurlijke vijanden. Hiervoor hebben soorten verschillende strategieën ontwikkeld. In dit
artikel worden hiervan een aantal voorbeelden beschreven.
(Nederlands) –
Garrevoet T.: Celypha woodiana (Lepidoptera: Tortricidae), de facto een nieuwe soort voor België.
Phegea 52(2): 84–88.
In maart 2019 werd in het zuiden van de provincie Luxembourg een aantal gezwellen veroorzaakt door maretak (Viscum album L.) ingezameld om een eventuele aanwezigheid van Synanthedon loranthi (Králícek, 1966) aan te tonen. Zowel gezwellen op appel (Malus domestica (Suckow) Borkh.) als op eenstijlige meidoorn (Crataegus monogyna Jacq.) werden meegenomen. Als nevenvondst werd ook een rupsje van Celypha woodiana (Barrett, 1882) (Tortricidae) aangetroffen. Deze soort werd al vele decennia niet meer waargenomen in België en de correctheid van de enige eerdere vondst is twijfelachtig. Het betreffende exemplaar is bovendien niet meer te traceren en daardoor is het gekweekte vlindertje uit de provincie Luxembourg de eerste verifieerbare waarneming uit België. De levenswijze van de soort wordt hier besproken alsook de momenteel gekende verspreiding in Europa. Ook een andere Tortricidae, Archips podana (Scopoli, 1763), werd op maretak gevonden; deze wordt ook besproken evenals een schildwesp die de rups parasiteert.
(Nederlands) –
Valkov R.: Entomology: a multitude of cross-disciplinary opportunities.
Phegea 52(2): 89–95.
A noteworthy feature of entomology is the opportunity for it to be practically integrated into our lives. It stretches out over a wide spectrum of useful applications across many scientific fields. Several challenges to fully understanding the complexity of entomology are presented, such as considering its vast research paradigm and raising awareness as to the importance of insects on a global scale. The current study offers an interdisciplinary outlook on insects regarding their potential role in human surgical interventions. This is achieved through the description of anatomical features and their biomechanical manifestations, observed in rare neuropteran and dipteran insect species from the European fauna, documented by the author. Empirically justified parallels between insect anatomy and advancement in surgery are exemplified through analysis of evident mechanical properties of legs in Mantispa aphavexelte (U. Aspöck & H. Aspöck, 1994) and Rainieria calceata (Fallén, 1820). In addition, suggestions on implementing specific examples of insect biomechanical design in robot-assisted surgery setups are made.
(English) –
Tshikolovets V. V.: The second record of the rare species Turanana durranii (Lepidoptera: Lycaenidae) from Afghanistan.
Phegea 52(2): 96.
Turanana durranii Coutsis & Tshikolovets, 2016 (Lepidoptera: Lycaenidae) was described from a single holotype male collected by I. Pljushtch in Afghanistan. The second discovered specimen is identical to the holotype, which supports the conclusion that this species occurs in the Band-e Amir National Park, Bamyan Province, Afghanistan.
(English) –
Phegea 52 – nummer 3 (1
september 2024) (Nieuwsbrief/Newsletter)
Asperges M. & Vanstraelen Z.: Voracious larvae of the Asian hornet Vespa velutina nigrithorax (Hymenoptera: Vespidae).
Phegea 52(3): 98–104.
In June 2023 several primary nests of the Asian hornet Vespa velutina nigrithorax Buysson, 1905 (Hymenoptera: Vespidae) were found in Landen, a municipality in the province of Flemish Brabant. Later, during October and November, secondary nests were found 300 m from the primary nests, the larvae and pupae of which were examined microscopically. A part of their anatomical structure, in particular the head, is described.
(English) – Open Access
Troukens W.: De platsnuitkevers van de Belgische fauna (Coleoptera: Salpingidae).
Phegea 52(3): 105–114.
De Belgische Salpingidae zijn kleine, gestrekte of langovale kevers van 1,5 à 5,2 mm. Zij zijn meestal glanzend zwart of bruin, soms met bruinrode kop en halsschild. Zowel de larven als de imago’s leven achter schors van dode loof- en naaldbomen en in de gangen van schorskevers. Deze kleine keverfamilie telt wereldwijd ongeveer 350 soorten. In Europa zijn 19 soorten bekend. In dit artikel worden de 11 Belgische soorten besproken, met aandacht voor hun broedbomen en hun verspreiding. Over hun levenswijze is nog niet veel bekend.
(Nederlands) –
Troukens W.: Acontia lucida (Lepidoptera: Noctuidae) in de Benelux.
Phegea 52(3): 115–117.
Acontia lucida (Hufnagel, 1766) (Lepidoptera: Noctuidae) is een Euraziatische uilvlinder die ook voorkomt in Zuid-Europa. Occasioneel gedraagt hij zich als een zeldzame migrant en wordt dan opgemerkt ten noorden van de Alpen. Sinds 2018 verschijnt hij elk jaar op diverse plaatsen in de Benelux. In Ossenisse (Zeeland) heeft de vlinder zich in 2022 en 2023 voortgeplant en was er in juli en augustus vrij algemeen op de zeedijken.
(Nederlands) –
Troukens W.: Xylena vetusta (Lepidoptera: Noctuidae) in de Benelux.
Phegea 52(3): 118–120.
Naar aanleiding van een aantal vangsten van Xylena vetusta (Hübner, 1813) (Lepidoptera: Noctuidae) te Wenduine (WV) in 1995, wordt de levenswijze en de verspreiding van deze nachtvlinder nader onderzocht. In de Benelux is deze soort een occasionele verschijning. In het Alpengebied, Scandinavië en delen van Groot-Brittannië is hij algemeen. De vlinder wordt vooral gevangen op smeer in september en oktober.
(Nederlands) –
Nijland F.: Beter onderscheiden van vier soorten stippelmotten (Yponomeuta) op basis van zichtwaarneming en foto’s van levende exemplaren (Lepidoptera: Yponomeutidae).
Phegea 52(3): 121–132.
Levende exemplaren van vier soorten stippelmotten: kardinaalsmutsstippelmot Yponomeuta cagnagella (Hübner, 1813), appelstippelmot Y. malinellus Zeller, 1838, meidoornstippelmot Y. padella (Linnaeus, 1758) en wilgenstippelmot Y. rorrella (Hübner, 1796) (Lepidoptera: Yponomeutidae) gelden als lastig of onmogelijk door zichtwaarnemingen van elkaar te onderscheiden. Onderzoek en statistische analyse van voorvleugelkenmerken, metingen van voorvleugellengtes en bestudering van literatuur leiden tot een determinatiesleutel en beschrijvingen van vier prototypen, waarmee de soorten beter op naam gebracht kunnen worden. Voor de vier soorten stippelmotten kan dit leiden tot aanzienlijke verbetering bij de determinatie, maar geven geen ‘absolute’ garantie op de juistheid van de determinaties.
(Nederlands) –
Tshikolovets V. V.: New butterfly taxa from the Arabian Peninsula (Lepidoptera: Hesperiidae, Pieridae, and Lycaenidae).
Phegea 52(3): 133–139.
Species of the tribe Baorini of the family Hesperiidae from the Arabian Peninsula are presented with a description of Araboreliquia gen. nov. and Araboreliquia saudica sp. nov. Belenois gidica (Godart in Latreille & Godart, [1819]) (Pieridae) is first recorded in the Arabian Peninsula with the description of Belenois gidica pavlichkoi subsp. nov. Plebejus (Plebejidea) loewii kerkhofi subsp. nov. (Lycaenidae) is described from north-eastern Oman.
(English) –
Lapin K. A. & Khalaim Y. V.: ‘White butterfly’ Pontia chloridice (Lepidoptera: Pieridae) on the Crimean Peninsula. The first reliable find.
Phegea 52(3): 140–142.
Data on the first reliable find of Pontia chloridice (Hübner, [1813]) (Lepidoptera: Pieridae) in Crimea are presented. The possible relationship between the location of the butterfly's discovery and the biology of the species is considered.
(English) –
Phegea 52 – nummer 4 (1 december 2024) (Nieuwsbrief/Newsletter)
Steeman C. & Sierens T.: Interessante waarnemingen van Lepidoptera in België in 2023.
Phegea 52(4): 146–160.
Nieuwe provinciegegevens en andere interessante waarnemingen van Lepidoptera in 2023 worden gemeld. Ook enkele oudere gegevens worden vermeld. De hele lijst is alfabetisch gerangschikt. Systematiek en nomenclatuur volgen de Catalogue of the Lepidoptera of Belgium (De Prins & Steeman 2024). Verschillende nieuwe soorten voor de Belgische fauna worden vermeld: Musotima nitidalis (Walker, 1866), Opogona omoscopa (Meyrick, 1893), Parapoynx polydectalis (Walker, 1859) en Ypsolopha asperella (Linnaeus, 1761). Er werden ook drie soorten geschrapt van de Belgische lijst: Aporophyla lutulenta (Denis & Schiffermüller, 1775), Eupithecia distinctaria Herrich-Schäffer, 1848 en Lamoria anella (Denis & Schiffermüller, 1775).
(Nederlands) –
Troukens W.: Vier nieuwe en interessante vondsten van boktorren (Coleoptera: Cerambycidae) aan de westrand van Brussel.
Phegea 52(4): 161–165.
Tussen 1970 en 2019 werden 43 boktorsoorten aangetroffen aan de westrand van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Sindsdien zijn hier nog vier nieuwe soorten ontdekt: Stenocorus meridianus (Linnaeus, 1758), Callidiellum rufipenne (Motschulsky, 1860), Agapanthia cardui (Linnaeus, 1767) en Xylotrechus rusticus (Linnaeus, 1758). Deze ontdekkingen kunnen het resultaat zijn van een toenemend natuurvriendelijk bos- en parkbeheer, alsook door de zachte winters der laatste decaden en door het intensief handelsverkeer met Azië. Een geïllustreerde opsomming van de vier soorten wordt gegeven, aangevuld met details over hun ontdekking, kenmerken, levenswijze en verspreiding.
(Nederlands) –
Meert R.: Perittia herrichiella (Lepidoptera: Elachistidae), een nieuwe bladmineerder voor België.
Phegea 52(4): 166–173.
In de zomer van 2023 werden op twee locaties in de provincie Namur en één in de provincie Luxembourg mijnen en rupsen gevonden van Perittia herrichiella (Herrich-Schäffer, [1855]) (Lepidoptera: Elachistidae) op Lonicera xylosteum L. (Caprifoliaceae). Deze mineermot kent een ruime verspreiding binnen Europa, maar werd nog niet eerder geobserveerd in de Benelux. Dit artikel verstrekt algemene info over deze soort en een aantal nieuwe gegevens omtrent het vraatbeeld en de biologie. Ten slotte worden de Belgische vondsten beschreven en tips aangereikt om P. herrichiella van andere bladmineerders op dezelfde waardplant te kunnen onderscheiden.
(Nederlands) –
Peeters I.: Two new individual forms of the Carabus subgenus Chrysocarabus (Coleoptera: Carabidae).
Phegea 52(4): 174–178.
The author presents two new individual forms, one of Carabus (Chrysocarabus) splendens Olivier, 1790, and the other of C. (Chrysocarabus) punctatoauratus Germar, 1824 (Coleoptera: Carabidae). Both forms are extremely hypochromatic. In addition, the author discusses the coloration process in general.
(English) –
Meert R. & Goosens R.: Onderzoek naar de verspreiding van Synanthedon loranthi (Lepidoptera: Sesiidae) in België en het zuiden van Nederland.
Phegea 52(4): 179–190.
Nadat de soort in 2019 voor het eerst in België werd gevonden in de Gaume, konden sporen en rupsen van Synanthedon loranthi (Králícek, 1966) (maretakwespvlinder) in 2022 en 2023 op heel wat andere plaatsen in het land worden aangetroffen. Afgezien van West-Vlaanderen, werden ondertussen vondsten gedaan in alle Belgische provincies. In dezelfde periode werd ook gezocht in het zuiden van Nederland, maar zonder resultaat. Dit artikel geeft een overzicht van deze vondsten. Verder wordt de biologie van deze wespvlindersoort bondig besproken, de mogelijke voorkeur voor bepaalde waardplanten kritisch bekeken en een aantal zoektips voor in het veld aangereikt.
(Nederlands) –
